Doręczenia komornicze – nowelizacja Kodeksu Postępowania Cywilnego

Z dniem 1 lipca 2023 r., na mocy Ustawy z dnia 9 marca 2023 r., o zmianie ustawy – Kodeks Postępowania Cywilnego oraz niektórych innych ustaw zostały wprowadzone zmiany w zakresie doręczeń komorniczych. Dotychczas, instytucja ta była stosowana wobec osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej. Po zmianach, przeprowadzenie doręczenia korespondencji za pośrednictwem komornika będzie możliwe jedynie gdy stroną pozwaną jest osoba fizyczna. Przedmiotem doręczeń będzie zarówno pozew jak i inne pismo procesowe oraz orzeczenia wywołujące potrzebę podjęcia obrony praw Pozwanego. Mowa tutaj o orzeczeniach, które zostały wydane jako pierwsze w sprawie tj. postanowienie o przekazaniu sprawy albo zostaną doręczone wraz z pozwem tj. nakaz zapłaty.

Instytucja doręczenia komorniczego w świetle najnowszej nowelizacji nie będzie stosowana, jeżeli mimo nieodebrania przez adresata korespondencji, aktualność wskazanego w pozwie adresu nie budzi wątpliwości. Dotyczy to przede wszystkim sytuacji gdy adres Pozwanego jest znany Sądowi z innych prowadzonych postępowań. Sam Powód może dołączyć stosowne dowody, mając na uwadze niepodjęcie przez stronę przeciwną adresowanej do niej korespondencji. Głównym celem tego rozwiązania jest ekonomika procesowa, ustawodawca jednocześnie czuwa, aby prawo strony do rzetelnego procesu nie zostało w jakikolwiek sposób naruszone.

Niezmiennym pozostaje 2-miesięczny termin na przeprowadzenie doręczenia komorniczego, który to biegnie od dnia odebrania przez Powoda zarządzenia Sądu w tym przedmiocie. Od 1 lipca bieżącego roku, strona powodowa w terminie dwóch miesięcy składa do akt potwierdzenie doręczenia korespondencji za pośrednictwem komornika albo zwraca korespondencję wraz z dowodem na piśmie, że Pozwany zamieszkuje pod adresem wskazanym w pozwie. Dotychczas, katalog sytuacji, w których Powód mógł się uchylić od obowiązku nałożonego w trybie art. 139¹  § 1 był zbyt szeroki. W efekcie jedyny wyjątek, który zwolni stronę powodową od doręczenia korespondencji za pośrednictwem komornika będzie sytuacja gdy Pozwany wykaże, że Pozwany zamieszkuje pod adresem wskazanym w pozwie. Wykazanie tych okoliczności jest możliwe jedynie poprzez protokół sporządzony przez komornika sądowego, który dokonuje próby doręczenia. Po bezskutecznym upływie 2-miesięcznego terminu Sąd zawiesi postępowanie zgodnie z art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c.

Ustawa nowelizująca wprowadza również kilka zmian w zakresie doręczeń komorniczych w art. 3a i 3b ustawy z dnia 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych. Wielokrotnie zachodzi sytuacja, iż komornik sądowy posiada informacje na temat adresu pozwanego z prowadzonych postępowań egzekucyjnych czy też czynności zmierzających do doręczenia przesyłki w innych sprawach. Legislator słusznie uznał, iż doręczenie korespondencji na adres nieaktualny jest niecelowe. W związku z powyższym komornik będzie uprawniony do doręczenia korespondencji pod adres mu znany. Biorąc pod uwagę, że komornik ustalił ten adres w wyniku prowadzenia innych postępowań, oprócz opłaty za próbę doręczenia komorniczego, wnioskujący poniesie koszt w wysokości 40 zł za informację od komornika o aktualnym adresie strony pozwanej.

W zakresie doręczeń komorniczych pojawiła się także nowa regulacja, która umożliwia Powodowi przebywającemu za granicą, a niekorzystającemu z pomocy adwokata, radcy prawnego czy też rzecznika patentowego na przeprowadzenie doręczenia komorniczego. Wówczas to Sąd z urzędu nakazuje doręczenie korespondencji Pozwanemu  za pośrednictwem komornika sądowego.

Od 1 lipca 2022 r., w postępowaniu nieprocesowym prowadzonym w myśl przepisów Kodeksu Postępowania Cywilnego, instytucja doręczenia komorniczego będzie stosowana w razie nieodebrania przesyłki przez uczestnika postępowania, a przewodniczący uzna doręczenie pisma za pośrednictwem komornika za konieczne tj. w sytuacji, w której adres Pozwanego budzi wątpliwość bądź istnieje ryzyko naruszenia ochrony jego praw.

Tegoroczna nowelizacja Kodeksu Postępowania Cywilnego wprowadziła również kluczową zmianę w zakresie doręczeń komorniczych. Dotąd obowiązywała zasada, iż w sytuacji podwójnie nieodebranej korespondencji, która została awizowana, a następnie skutecznie doręczona przez komornika sądowego  termin na złożenie sprzeciwu od nakazu zapłaty czy też odpowiedzi na pozew rozpoczynał bieg wraz z odbiorem pisma od komornika sądowego. Od 1 lipca bieżącego roku, w przypadku wykazania przez powoda dowodem na piśmie, że pozwany zamieszkuje pod adresem wskazanym w pozwie, korespondencję przesłaną w sposób przewidziany w art. 139 § 1 k.p.c., uważa się za doręczoną. Zatem późniejsze doręczenie tej korespondencji przez komornika na ten sam adres nie powoduje ponownego rozpoczęcia biegu terminów, które ustawa wiąże z doręczeniem, o czym należy pouczyć pozwanego przy tej czynności. Biorąc pod uwagę powyższe, skuteczne doręczenie będzie miało miejsce już z chwilą pierwszego doręczenia, z upływem 14 dni od dnia pozostawienia pierwszego awizo.